Solunum, fizyolojik bir olaydır ve yaşam için gerekli oksijeni sağlar. Dış ortamdan alınan hava içindeki oksijen ile organizma içindeki karbondioksitin karşılıklı olarak yer değiştirmesi solunum (respiration) olarak tanımlanır. Solunum fonksiyonu iç ve dış solunum olarak iki bölümde incelenir. Dış solunum (eksternal solunum); dış ortamdan oksijenin alınması, vücuttaki karbondioksitin dış ortama verilmesidir. iç solunum (internal solunum) ise kan ile hücreler ve hücreler arası sıvıda gerçekleşen gaz değişimidir.
Solunum sistemi (systema respiratorium), solunum yolları ve akciğerler olmak üzere iki bölüme ayrılarak incelenir. Solunum yolları; dış ortamdan alınan oksijenin akciğerlere gelmesini ve kandan akciğerlere geçen karbondioksitli havanın dış ortama atılmasını sağlar. Solunum yolları burun (nasus), yutak (pharynx), gırtlak (larynx), soluk borusu (trachea) ve bronşlar (bronchus) dan oluşur. Akciğerler (pulmones) ise oksijen ve karbondioksit değişiminin olduğu solunum organıdır.
[wps_note size=”17″ background=”#fae588″ color=”#333333″ radius=”3″]İlk Yardım Sertifikası Hakkında Detaylı Bilgi Almak İçin Sayfayı Ziyaret Edin:
https://www.yeniumitek.com/ilk-yardim-sertifikasi-ucreti/[/wps_note]
Solunum sistemi
Solunum sisteminin fonksiyonları
- > Oksijen temin eder.
- > Karbondioksiti atar.
- > Kanın hidrojen iyon konsantrasyonunu (pH’ını ) düzenler.
- > Konuşmak için gerekli sesleri üretir (fonasyon).
- > Mikroorganizmalara karşı vücudu savunur.
Üst Solunum Yolu Organları
Üst solunum yolları; burun (nasus), farenks (pharynx) ve larenks’ten (larynx) oluşmaktadır.
Solunum Sitemini Oluşturan Organlar
Burun (Nasus)
Üst solunum yollarının temel organı olan burun, solunum yolu olmasının yanı sıra içinde bulunan özel mukoza sayesinde “koku organı” olarak da fonksiyon görür. Burun, solunum yollarına giren havanın ilk giriş yolunu oluşturur.
Burnun Görevleri
o Solunuma yardımcı olmak
o Koku almak
o Burun boşluğundan geçen havayı ısıtmak, temizlemek ve nemlendirmek
o Sesin niteliğini ayarlamak (Hava ile dolu olan sinüsler, sesin niteliğini etkilemektedir.)
Yutak (Pharynx, Farenks)
Yutak solunum ve sindirim sisteminde görevli bir organdır. Yutak; burun ve ağız boşluğunun arkasında, yemek borusunun (özefagus) ve gırtlağın (larynx) üstünde bulunmaktadır. Yaklaşık 12–14 cm uzunluğunda, kas ve zarlardan yapılmıştır.
Yumuşak damak ile birbirinden ayrılan ağız ve burun delikleri yutakta birleşmektedir. Besinlerin yutulmasında ve havanın solunması sırasında yumuşak damak ve gırtlak kapağı (epiglot) solunum ve sindirim yollarını birbirinden ayırır. Solunan hava ile ağızdan alınan besinlerin geçişi aynı anda olmamaktadır. Bu nedenle, besinler solunum yollarına, hava da sindirim yollarına girmemiş olur.
Gırtlak (Larynx)
Larynx (gırtlak), solunan havanın alt solunum yollarına geçişini ve sesin oluşumunu sağlar. Larynx, boynun ön tarafında 3.- 6. boyun omurları hizasında laryngopharynx ve trachea arasında yer alır. Soluk borusunun üst kısmı genişleyerek larynxi oluşturur. Kıkırdak, zar, bağ (ligament) ve kaslardan oluşan yapısı vardır. Larynx iskeletini oluşturan kıkırdaklar üçü çift, üçü de tek olmak üzere dokuz tanedir. Bu kıkırdaklar birbirleri ile birtakım ligament ve kaslar ile bağlantılı olup ses apareyi olarak fonksiyon görür. Yutma hareketinde, hyoid kemik ile birlikte larynx’te yukarı doğru hareket eder.
Larynxin Görevleri
> Solunum yolunu açık tutmak.
> Öksürük refleksi ile alt solunum yollarını koruyup temizlemek. Yabancı maddelerin gırtlağa kaçmasını öksürük refleksi ile engeller. Refleksle birlikte derin bir soluk alınır. Epiglot ve ses telleri kapanarak alınan hava içerde hapsedilir. Hapsedilen bu hava karın kaslarının kasılması ve diyaframa kasının yardımı ile yukarı doğru itilir. Göğüs kaslarının da kasılması ile birlikte göğüs boşluğunda bulunan bu hava epiglot ve ses tellerinin ani olarak açılması sonucu yüksek basınçla dışarıya atılır. Bu refleks olaya öksürük denir
> Larynx sesin oluşumunu sağlar. Sesin oluşumunda dudaklar, dil, yumuşak damak, farenks, göğüs boşluğu, ağız boşluğu, burun boşluğu ve paranasal sinüsler rol oynar. insanlarda larynxin aşağıda bulunmasından dolayı ekspirasyon havası damağa ve ağıza ulaşarak konuşmaya çevrilir (artikülasyon).
Alt Solunum Yolları
Alt solunum yolları, soluk borusu (trachea), bronşlar (bronchi) ve respiratuar bronşiollere kadar olan yani havayı akciğer içine ileten bölümlerden oluşur.
Soluk Borusu (Trachea, Trakea)
Soluk borusu olan trachea, kıkırdak yapıda olup havanın akciğerlere ulaşmasını sağlar. YaklaĢık 10-12cm ve 1,5-2,5 cm enindedir. Larynx kıkırdaklarından olan cartilago cricoideanın altında C6 düzeyinde baĢlar. Yemek borusunun önünde yer alır. 4.-5. göğüs vertebrası hizasına kadar devam edip burada iki önemli kola ayrılır. Tracheanın ana bronşlara ayrıldığı kısım bifurcatio tracheae olarak adlandırılır. Bifurcatio tracheanın iç yüzünde orta hatta bulunan çıkıntıya carina denir. Bifurcatio tracheadan ayrılan kollar bronchus adını alır ve akciğer içine doğru daha ince dallara ayrılarak ilerler.
Tracheanın Görevleri
> Solunum havasının geçişini sağlamak.
> Havayı temizlemek, nemlendirmek (salgılanan mukus ile yabancı maddeler tutulur, akciğerlere gitmesi önlenir ve öksürük refleksi ile dışarı atılır.)
Bronchi (Bronşlar)
Bifurcatio tracheadan ayrılan kollar bronchus (bronchi – bronş) adını alır. Ana bronş, lober bronş ve segmental bronş olarak adlandırılan üç grup bronş vardır. Ana bronşlar lober bronşlara, lober bronşlarda segmental bronşlara ayrılır. Segmental bronşlarda daha ince dallar olan bronşiollere (bronchiolus) ayrılır. Ana bronşlar akciğer dışında kalır, lober ve segmental bronşlar ise akciğer içinde yer alır.
Tracheadan sonra bronşların kademeli bir şekilde bölünerek dallanması ağaç görünümü oluşturur bu görünüm bronş ağacı “arbor bronchialis” olarak adlandırılır.
Sağ ana bronş (bronchus principalis dexter): Sağ ana bronş akciğer dokusuna girdikten sonra (sağ akciğerin üç lob olmasından dolayı )üç lober bronşa ayrılır. Sağ ana bronş, sol ana bronşa göre daha geniş, daha kısa ve daha dik durumdadır.
Sol ana bronş (bronchus principalis sinister): Sol ana bronş (sol akciğerin iki lob olmasından dolayı) iki lober bronşa ayrılır. Sol ana bronş, sağ ana bronşa göre daha dar, daha uzun ve horizontal seyreder.
Solunum Sistemi Mekanizması: ilkyardimsertifikasi.org/solunum-sistemi-mekanizmasi.html
Twitter Adresimiz: https://twitter.com/ilkyardimegtm