Yemek borusu
Sindirim borusunun yutak ile mide arasında kalan kısmıdır. C6 düzeyinde yutaktan başlayan yemek borusu diafragmadaki deliğinden geçerek (hiatus oesphagus) midenin cardia denilen bölümüyle birleşir. Uzunluğu yetişkinlerde yaklaşık 25–30 cm civarındadır. Genişliği boş ve dolu olma durumuna göre değişir. Boşken genişliği 1–1,5 cm, doluyken 2,53 cm‟ye çıkabilir. Yemek borusu bazı yerlerde anatomik olarak daralır. Farenksle başlangıç yaptığı, sol ana bronşla ve arcus aorta ile çaprazlaştığı ve diafragmayı geçtiği yerde darlık gösterir. Bu darlıklar cerrahi yönden önem taşır.
Yemek Borusunun (Özofagus) Anatomik Bölümleri
Yemek borusu (özofagus), sindirim sistemimizin önemli bir parçası olup, yutulan besinleri ağızdan mideye taşıyan kaslı bir tüptür. Yaklaşık 25 cm uzunluğundaki bu organ, geçtiği anatomik bölgelere göre üç ana bölüme ayrılır:
1. Boyun Bölümü (Pars Cervicalis)
- Yerleşim: Boyun bölgesinde, soluk borusunun (trakea) hemen arkasında yer alır.
- Uzunluk: Ortalama olarak 4–5 cm uzunluğundadır.
- Özellik: Bu bölüm, yemek borusunun en üst kısmını oluşturur ve yutkunma hareketinin başlangıcı olan farinksten (yutak) sonra gelir.
2. Göğüs Bölümü (Pars Thoracica)
- Yerleşim: Göğüs boşluğu (toraks) içinde, omurganın önünde ve kalbin arkasında seyreder.
- Uzunluk: Yemek borusunun en uzun bölümüdür ve yaklaşık 18 cm uzunluğundadır.
- Özellik: Bu bölüm, kalbin ve büyük damarların yakınından geçer, bu nedenle bu bölgedeki sorunlar kalp veya solunum sistemiyle ilgili semptomlara neden olabilir.
3. Karın Bölümü (Pars Abdominalis)
- Yerleşim: Diyaframı (göğüs ve karın boşluğunu ayıran kas) geçtikten sonra karın boşluğuna girer.
- Uzunluk: Yemek borusunun en kısa bölümüdür ve yaklaşık 1,5-2 cm uzunluğundadır.
- Özellik: Bu kısa kısım, doğrudan mide ile birleşir. Midenin yemek borusuyla birleştiği bu bölüme kardia bölümü denir. Buradaki kaslar (alt özofagus sfinkteri), mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını (reflü) engellemekle görevlidir.
Bu anatomik ayrım, yemek borusu hastalıklarının teşhis ve tedavisinde önemli bir rol oynar, çünkü her bir bölüm farklı hastalıklara ve semptomlara yatkın olabilir.
Ösofagus yapısı tunica mukoza, tela submukoza, tunica muskularis ve tunica adventitia tabakalarından oluşmuştur.
Ösofagus mukozası çok katlı yassı epitelle kaplıdır. Ösofagusun 1/3 üst kısmı çizgili (otonom sisteme ait) kas tabakasına sahiptir. Bu nedenle yutulan besinler ösofagusun üst kısmından hızlı, aşağı bölümlerinden ise yavaş geçer. Orta 1/3‟lük bülümde çizgili ve düz kaslar mevcuttur. Alt 1/3‟lük bölümde ise tamamen düz kaslar vardır. Ösofagus yiyeceklerin mideye iletilmesini sağlar.